Czasy rewolucji październikowej, Rosja. Biały oficer Kniaźnin zostaje schwytany przez bolszewików; komisarz wydaje nań wyrok śmierci. Wykonania wyroku podejmuje się stary chłop Pietruchow, któremu biali wymordowali całą rodzinę, powiesili syna, zgwałcili synową. Pietruchow bierze sobie do pomocy młodego Aloszkę. Sprawa nie jest łatwa, panuje bowiem ostry mróz, a więźnia trzeba wyprowadzić daleko poza wieś. Stary Pietruchow walcząc z zimnem i własną słabością, idzie przez śnieżną pustynię, nad którą świeci majestatyczny księżyc. Kniaźninowi przypomina się wiersz o księżycu, recytowany kiedyś przez niego żonie. Temat księżyca zainteresował prowadzących, słuchają opowieści o dalekiej planecie, stary interesuje się krainą umarłych, chłopiec chłonie elementarne wiadomości o otaczającym go makrokosmosie. Czują szacunek dla wiedzy oficera; Pietruchowowi coraz trudniej zdecydować się na strzał. Kniaźnin to wykorzystuje i prowadzi ich w stronę, gdzie spodziewa się spotkać swoich. Jednakże i ci śmierdzący chłopi robią na nim pewne wrażenie - nie chce uczestniczyć w egzekucji Pietruchowa i Aloszy, która ma się odbyć o świcie, gdy tylko zgaśnie księżyc, na dziedzińcu dworu opanowanego przez białych.